معلم یار

 
 
چكيده:
«نماز» متعالي‌ترين انديشه و رفتار حق‌شناسي و قابليت و شايستگي در تقديم حمد و سپاس به درگاه خالق منان، كامل‌ترين پاسخ به عالي‌ترين نياز انسان يعني نياز به خودشكوفايي و كمال‌جويي است. در اين اقدام پزوهی با موضوع نماز وجوانان به اهميت نماز توجه مي‌كنيم و به بررسي آثار و فوايد نماز مي‌پردازيم و اميدواريم با اين پژوهش به قرآن و نماز خدمتي كرده باشيم همان‌طور كه مي‌دانيم نماز يك تكليف الهي است و بر تمام انسان‌هاي مكلف واجب است و نماز و عبادت را مي‌توان مؤثرترين عامل خوشبختي و عاقبت به خيري انسان و محبوب‌ترين عمل نزد خداوند متعال و همچنين عامل مهم براي اصلاح نفس و كنترل جامعه به حساب آورد. در اين زمينه امام باقر (ع) مي‌فرمايند: نماز، اولين سؤال در روز حساب است اگر نماز انسان قبول شود، ساير اعمال نيز قبول است . در این تحقیق سعی شده است در  زمینه چرایی نماز ، فواید نماز ونیاز روحی جوانان و راهكارهاي جذب آنها به اقامه ي نماز، دلایل وجود نماز بحث و بررسی به عمل آن.
مقدمه    هنگامی که انسان به نماز ایستاد رحمت خداازآسمان بر او نازل میشود وملائکه اطرافش رامیگیرند فرشته ای
میگوید اگرابن نماز گذار ارزش نمازرا میدانست هیچگاه از نماز منصرف نمی شد.
امام صادق (ع) (اصول کافی جلد3صفحه ی265)
نماز در دين مقدس اسلام، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است و يكي از فروع دين و حتي ستون دين به‌حساب مي‌آيد و قرآن كريم با تعبيرهاي مختلفي، مانند «اقيموالصلوه» بر واجب بودن آن تصريح فرموده است، هر چه در مورد اهميت نماز مطالعه كنيم شناخت ما در مورد نماز بيشتر مي‌شود. نماز به معناي ارتباط و سخن گفتن مستقيم با خداوند بزرگ است و اين بالاترين توفيقي است كه يك جوان مي‌تواند از آن برخوردار شود و سعي مي‌كند همواره خود را آماده سازد: نماز از واجباتي است (شمس،1390) كه در هيچ شرايطي نبايد ترك شود نماز ميراث تمامي انبياء است و از اساسي‌ترين اركان حيات، تمدن، فرهنگ، زندگي و تحرك جوانان است و تاريخ اين حقيقت را نشان مي‌دهد كه هرگاه نماز در جامعه رو به ضعف و فراموشي گذاشت، مقدمات انحطاط آن جامعه فراهم مي‌شود.در اين تحقيق برراهكارهاي جذب جوانان به عنوان موثرترين قشر هر جامعه تاكيد گرديده است و روش تحقيق به صورت مقطعي و اسنادي بوده است .
 
 
توصيف وضعيت موجود
اينجانب عمران بالاوندی اموزگار مدرسه نبوت بدره باتعداد 150 دانش آموز باسابقه ي 8سال مديريت و 4سال معاونت و7 سال تدريس ویکبار آموزگارنمونه شهرستان مي باشم.
 معر فی   مشکل :
مشكل اساسي در آموزشگاه شركت كمرنگ دانش آموزان در نماز جماعت مي باشد كه ما را وا داشت كه اين پژوهش را انجام دهيم اميدواريم كه دانش آموزان را بتوانيم به شركت در نماز جماعت تشويق و ترغيب نماييم.
معرفی مکان:
آموزشگاه حاضر در سال 1380 توسط نوسازی مدارس دریک طبقه احداث گردیده است محوطه آموزشگاه بسیار بزرگ می باشد که سرويس هاي بهداشتي كه به عنوان وضو خانه هم استفاده مي شود در گوشه اي از حياط مدرسه قرار گرفته است در محوطه یک سالن ورزشی برای  دانش اموزان ساخته شده است .در طراحی این مدرسه نماز خانه در نظر گرفته شده است.
 
پيشينه‌ي تحقيق:
«پرستش خداوند» يكي از چيزهايي است كه همه پيامبران الهي مردم را به آن دعوت مي‌كردند. قرآن كريم از زبان پيامبران نقل مي‌كند كه به امت‌هايشان مي‌گفتند: خدا را پرستش كنيد. بنابراين اصل عبادت و پرستش خداوند در همه‌ي شريعت‌هاي الهي وجود داشته، ولي شكل و كيفيت آن متفاوت بوده است، همه پيامبران از حضرت آدم تا حضرت خاتم، نماز مي‌خواندند، اما از چگونگي آن اطلاع دقيقي در دست نيست. (شمس، 1390) پايدارترين و قديمي‌ترين تجليات روح آدمي و اصيل‌ترين ابعاد وجود انسان‌ها حس نيايش و پرستش است. مطالعه‌ي آثار زندگي بشر نشان مي‌دهد هر زمان هر جا كه بشر وجود داشته است نيايش و پرستش هم وجود داشته است چيزي كه هست شكل كار و شخص معبود متفاوت شده است.(رضوانطلب،1375)
حكم وجوب نماز را پيامبر اكرم (ص) در سفر آسماني و در ليله‌الاسراء دريافت كرد و به مسلمانان ابلاغ نمود از سوئي ديگر صفحات نخستين روزشمار تاريخ اسلام تصويرهايي از نماز پيامبر اكرم (ص) و حضرت علي (ع) و حضرت خديجه سلام‌الله عليها را پيش‌روي قريش و در كنار كعبه در خود جاي داده است. آنچه از سابقه تاريخي نماز، نتيجه مي‌شود اين است كه نماز در همه شرائع و همه اديان سابقه داشته و پيامبر اكرم (ص) كه قبل از اسلام نيز از دين حنيف تبعيت مي‌كردند حتي قبل از بعثت و در اقامت‌هاي طولاني در غار حراء به اين عبادت اشتغال داشته‌اند و پس از مبعث نيز نماز از نخستين عبادات و مراسم ديني مسلمانان بوده است اما در شب معراج يا در نخستين سال‌هاي تشكيل حكومت در مدينه تغييري در شكل و عدد ركعات نماز پديد آمده است. (رضوانطلب،1375)
يكي از لوازم متقي بودن و برپا كردن نماز اين است كه نمازگزاران علاوه‌بر خواندن نماز، براي برپاداشتن آن در جامعه تلاش كنند. نماز بزرگترين عبادتهاست و نماز انسان را از فحشا و منكر باز مي‌دارد.(ان‌الصلوه تنهي عن الفحشاء و المنكر). (شمس، 1390)
وماخلقت الجن والانس الا لیعبدون ((   وما خلق جن وانس رانیافریدیم مگر برای این مرا به یکتایی پرستش کنند ))   (سوره ذاریات آیه 56)     نماز جماعت یک عبادت دسته جمعی است که مسلمانان در زمان و مکان واحد در صف منظم به امامت واحدی اقتدا می کنند واین موجب وحدت ویکپارچگی مسلمانان می شود (غمخوار یزدی سال 1377).
شواهد یک
براي روشن شدن مسيله مهمي كه ذهنم را مشغول كرده و بررسي دلايلم گرايش اين دانش اموزان به نماز جماعت مدرسه در صدد جمع اوري اطلاعات از روش ها و منابع مختلف برامد
روشهاي جمع اوري اطلاعات
1-  مشاهده
2-  مصاحبه
منابع اطلاعات مورد نياز
الف- دانش اموزان پايه ي سوم
ب- والدين دانش اموزان پايه سوم
ج- همكاران مدرسه
د-امام جماعت
1- اولين مرحله جمع اوري اطلاعات:مشاهده رفتار دانش اموزان هنگام برگزاري نماز جماعت
2- روش مصاحبه :در طي روز هاي هفته طي نشستي كه با دانش اموزان پايه سوم در نماز خانه مدرسه داشتم سوالي را بين انان مطرح كردم
دانش اموزان عزيز در يك جمله بيان كنيد به نظر شما چرا در نماز جماعت مدرسه تعداد كمي از شما شركت مي كنيد ؟دانش اموزان پاسخ دادند
1- بوي نامطبوع نماز خانه
2- دبيران اجازه نمي دهند
3- خواندن نماز در خانه راحت تر است
4- اب گرم و وضو خانه نداريم
5- خانواده هايمان به نماز اهميت نمي دهند و به نماز جماعت مساجد نمي روند
6- دوستانمان نماز نمي خوانند
7- با فلسفه نماز اشنا نيستيم
8- عذر شرعي را بهانه مي كنند
9- رابطه ما با امام جماعت صميمي نيست
 
1-مفاهيم و واژگان کلیدی
چگونه می توانم علاقه دانش آموزا نم رابا نمازجماعت افزایش دهم.
تعریف چگونه :
ادات استفهام از چه نوع در چه وضع –چه جور –چطور وکلمه استفهام است/چه شکل به چه طرز (فرهنگ معین صفحه 466)
تعریف علاقه :(ع ق{ع. علاقه } ) 1. (مص م.) دوست داشتن  2. (ا مص ) دوستی 3. پیوند – ارتباط – وابستگی ج علائق {فرهنگ معین صفحه 764}
تعریف دانش آموز(ص فا) 1. آنکه علم آموزد 2. شاگرد مدرسه {فرهنگ معین صفحه 513}                                     
افزایش (ای) (امص) 1. عمل افزون کردن 2. عمل افزون شدن {فرهنگ معین صفحه119}
تعریف جماعت (ج ع )1. گروه گروهی از مردم 2. اطرافیان – کسان 3 –صنف
تعریف نماز :
1.      عبادت وپرستش
2.      عبادت مخصوص مسلمانان که بطور وجوب پنج بار درشبانه روز ادا میشود . {فرهنگ معین صفحه1152}
   تعریف نماز از نظر لغوی به معنا پرستش نیاز و سجود بندگی و اطاعت میباشد نماز یکی ار فرایض دین نوین اسلام واز مهم ترین و برجسته ترین عباداتی است که سرامدوقله دیگر عبادات محسوب می گردد
نماز دروازه ورود به بهشت وغذای روح انسان است و مایه آرامش روان و بالاترین پاسخ به برترین نیاز انسان نماز است(روش های جذب نوجوانان وجوانان به مساجد وتماز جماعت {صفحه 24و25}
  1-1تعریف نماز:
واژه نماز در لغت فارسي از لفظ پهلوي «نماك»(namac) و آن هم از ريشه ايران باستان واژه‌ي نم (nam) به معناي خم شدن و تعظيم كردن گرفته شده است. از جمله معناي نماز كه در كتاب‌هاي لغت فارسي وجود دارد مي‌توان به بندگي، اطاعت، سجود، پرستش، خدمتكاري و فرمان‌برداري اشاره كرد. برخي معتقدند «صلاه» از ريشه‌ي عربي گرفته شده و به معناي كنيسه يهوديان است. به نظر نولدكه «صلاه» از لفظ عربي «صلوها» مشتق شده است. راغب مي‌نويسد: اصل «صلاه» براي دعا بوده و از باب نام‌گذاري كل به نام اجزايش، بر نماز اطلاق گشته كه بخشي از اجزاي آن دعا است. (شمس، 1390)
واژه «الصلوه» 61 بار بدون مشتقات و 98 بار با مشتقات، در قرآن به‌كار رفته است. واژه «صلي» در قرآن، دو ريشه دارد: يكي (صلي‌يصلي) به‌معناي افروختن آتش يا چيزي شبيه آن واژه (صلوه) در قرآن به چند معنا به‌كار رفته است.
1-    دعا، تبريك و تمجيد
2-     عبادت خاص (نماز)
3-    عبادت
4-     رحمت خداوند
5-    کنیسه های يهوديان. (شمس، 1390)
نماز یکی از فرایض دین مبین اسلام و از مهمترین و برجسته ترین عباداتی است که سرامد و قله دیگر عبادات محسوب می گردد .دروازه ورود به بهشت و غذای روح انسان ومایه ی ارامش روان و بالاترین پاسخ به برترین نیاز انسان نماز است ۰(قرائتي، ص۲۴و۲۵)
 
-2-تعریف اقامه نماز:
قرآن كريم درباره «اقامه نماز» بسيار تأكيد كرده است، تا آن‌جا كه 46 بار، نماز را با واژه‌ي «اقامه» در تعبيرهاي گوناگون به‌كار برده است. اين عبارت: (اقيموالصلاه) نماز را به‌پا داريد، بارها در قرآن بيان شده است. براي اقامه نماز، چند تفسير ارائه كرده‌اند:
1-    منظور از «اقامه» اين است كه تنها خودتان نماز خوان نباشيد بلكه چنان كنيد كه آيين نماز در جامعه انساني برپا شود و مردم با عشق و علاقه به آن روي آورند.
2-     به گفته بعضي مفسران، تعبير «اقامه نماز» به‌جاي «خواندن» يا «به‌جاي آوردن نماز» بيان‌گر اين نكته است كه نماز تنها يك‌سري از وردها، اذكار و حركات نيست. بلكه بايد آن‌را به‌طور كامل به‌پا داريد، آن‌گونه كه روح نماز كه همان تسليم شدن مطلق اثار نماز است در چهره و زندگي شما ديده شود.
3-    تنها لقلقه زبان و راست و خم شدن نباشد. بلكه دربرابر خدا در همه امور است در زندگي شما جلوه كند و حضور دل و توجه قبلي به خدا در نماز حاصل شود. اقامه نماز آن است كه با حدود وفرائضش انجام شود.
نماز جماعت :
یعنی مبارزه با تکروی با مردم بودن و نزدیک کردن دلها و تقویت کننده روح اخوت و انس گرفتن انسانها باهم و مقدمه ایجاد وحدت امت اسلامی
1-3-نوجوان و جوان:
جوان در لغت به معنای برنا وتازه ونووچیزی است که از عمر ان چندان نگذشته باشد .(عمید )
یافته علمی
نیاز روحی جوانان به نماز و دعا :
سنین جوانی از نظر روانشناسی سنین عرفانی معرفی شده زیرا جوانان در این سنین به دلایل تحولات خاص روحی و روانی به مسائل روحانی به شدت متمایل می شوند نیاز جوانان به عرفان و معارف قرآنی است که نه تنها با حالات عرفانی و نماز مطابق است بلکه اگر به وسیله نماز و دعا و برنامه های تربیتی ارضاء نشود جوانان به جادوگری . صوفی گری و امثال آن روی خواهند آورد.
برخی روانشناسان مخالف مذهب بیان می کنند نماز و دعا با روحیه جوانان سازگار نیست این حرف بی پایه است . رسول اکرم کلیه اطلاعات مربوط به رشد و نیاز ها ی روانی جوانان را از خالق انسان دریافت نموده و می فرماید علیکم بالاحداث یعنی باید به جوانان توجه کنید.
در سنین جوانی انسان به استنتاج دست می یابد و اصول عقاید را با تحقیق می پذیرد و از تقلید پرهیز میکند .
استنتاج ، تشخیص ، انتخاب ، حقیقت گرایی ، آرمان گرایی ، نگرانی از آینده و بسیاری دیگر گواه بر تولد شخصیت جدیدی است که آن را شخصیت سوم می نامیم و نشان دهنده آن است که جوان به عبادت و پرستش و دعا و نیایش نیازمند است .نکات تربتی فوق از آن نظر ذکر شد که آمادگی جوانان برای نماز روشن گردد و هرگونه ضعف در اجرای برنامه به عدم تمایل جوانان نسبت داده نشود.
تأثير قلب در تحقق نماز
ويژگي‌هاي نيروي قلبي و شهودي در انسان، مركز هرگونه فعاليت، رفتارهاي معنوي و ملكوتي است. قلب در قرآن كريم، به‌عنوان نمازگزار اصلي معرفي شده است. ايجاد هماهنگي بين نيروهاي قلبي، عقلي و جهت‌دهي به آن‌ها در نماز ضروري است و نماز بدون اين هماهنگي، از فحشا نهي نمي‌كند و انسان را آماده ذكر خدا نمي‌سازد. اگر قلب تربيت شد، تمامي نيروهاي انسان تربيت خواهند شد و به خدمت قلب در خواهند آمد. زيرا خداوند متعال، قلب انسان را در انجام عبادت مخاطب قرار داده است و نماز را بايد قلب بخواند وگرنه، قبول نخواهد شد. هرقدر گريه قلب ناشي از ادراكات عالي‌تر باشد، انسان در نماز به مقام عالي‌تر خشوع دست يافته است. درجه رستگاري به درجه ايمان منوط است و درجه‌ي ايمان، به درجه خشوع در نماز بستگي دارد، زيرا قطعاً افراد با ايمان رستگار هستند، آنان كه در نمازشان خاشعند. (زاهدي، 1377)
ايمان به خدا، اطمينان قلب به‌وسيله ياد خداست و باعث آرامش دل مي‌شود. الا بذكر الله تطمئنَ القلوب.
مراتب ايمان
مراتب خشوع در نماز
مراتب ادراكات عالي قلب
مراتب بيچارگي و كوچكي التماس
مراتب بروز عاطفه متناسب قلب در مقابل ادراكات خود
چگونه با حضور قلب نماز بخوانيم؟
نماز مظهر پيوند و ارتباط بنده با خدا است، به همين دليل در بين همه عبادات ارزش ويژه‌اي دارد و از تمام آن‌‌ها برتر است تا جايي كه در قيامت محور قبول تمام اعمال و عبادات مي‌باشد. رسول خدا (ص) فرمود: «خداوند نماز بنده‌اش را كه با حضور قلب نباشد قبول نمي‌كند»
حضور قلب در نماز عواملي دارد كه به مهم‌ترين آن‌ها اشاره مي‌كنيم:
1- اهميت دادن به نماز. عارف بزرگ ميرزا جوار‌آقا ملكي تبريزي (ره) مي‌گويد: ²حضور قلب سببش همّت آدمي است، زيرا قلب تابع همّت بوده و اگر همّت نماز باشد، قلبت هم نزد حاضر خواهد بود و اگر همتت درپي چيز ديگري بوده است، قلبت هم غافل از نماز جز اين‌كه همتت را متوجه نماز سازي راه ديگري نيست.
2- احساس و درك عظمت و بزرگي خدا. درك عظمت بزرگي هر كسي بستگي به مقدار شناخت و معرفت به او دارد. هر مقدار اين شناخت بيشتر شود، عظمت او بيشتر جلوه‌گر خواهد شد. اگر كسي به عظمت خدا پي ببرد، طبعاً خضوع و خشوع در پرستش و عبادت خواهد داشت. اميرالمؤمنين (ع) در وصف عارفان و خداپرستان واقعي فرمود:²عظم الخالق في انفسهم فصغر ما دونه في أعينهم؛ آنان خدا را به عظمت و بزرگي شناخته‌اند. بنابراين هر چه غير او است، در نظرشان كوچك جلوه مي‌كند.
3- جلوگيري از هرزگي قوه خيال: يكي از بزرگترين عوامل حواس‌پرتي در نماز، هرزگي و پراكندگي قوه خيال است. اگر قبل از نماز چند دقيقه‌اي به‌وسيله ذكر خدا و مناجات و خواندن نمازهاي مستحبي و تلاوت قرآن، خود را آماده‌ي نماز كنيم، ذهن از حواس‌پرتي و پراكندگي و از توجه به كثرت، به‌سوي وحدت منعطف مي‌شود، در نتيجه در نماز فكر انسان به اين طرف و آن طرف متوجه نمي‌شود. كسي كه قبل از نماز با ديگري بگومگو و بحث داشته يا خوشحال يا ناراحت شده، اگر فوراً وارد نماز شود، نمازش تحت تأثير آن افكار خواهد بود و حضور قلب نخواهد داشت.
4- توجه به معاني الفاظ نماز و تفكر در افعال نماز مانند ركوع و سجود و اين كه نمازگزار بداند چه مي‌گويد و چه مي‌كند.
5- طول دادن و با تأني خواندن نماز: اگر كسي ركوع و سجود را مقداري طولاني كند و با حال خوشي اذكار و سجود را بگويد، در حضور قلب مؤثر خواهد بود.
6- ترك گناه يكي از مهم‌ترين عوامل توفيق در حضور قلب در نماز است. كسي كه اهل معصيت و گناه باشد، توفيق بازيابي به درگاه خدا نمي‌يابد.
7- حالت خاصي در نماز كه بيان‌گر خضوع است، در خشوع كه حالت قلبي است، تأثير مي‌گذارد.
8- بعضي از آداب نماز مانند سر وقت خواندن و مواظبت بر وقت نماز و به حالت كسالت داخل نماز نشدن و. . . در نماز مؤثر است. مسواك زدن، انگشتر به دست كردن، عطر زدن و. . .
9- دوري از غذاهاي شبهه ناك و حرام و اموالي كه از طريق غير مشروع به دست مي‌آيد در حضور قلب و ايجاد آمادگي دروني براي نماز و سخن گفتن با خدا بسيار مؤثر است. (زاهدي، 1377)
تفاوت عبادت و اطاعت
واژه عبادت در لغت سه معنا دارد:
 1- اطاعت و فرمان‌برداري
 2- خضوع
 3- پرستش
واژه اطاعت در لغت به معناي «رام بودن» و «انجام دادن اوامر مطاع» است دو واژه اطاعت و عبادت در لغت و در قرآن متفاوت‌اند، عبادت نيت مي‌خواهد ولي اطاعت بدون نيت محقق مي‌شود. همچنين عبادت براي غير خدا روا نيست، اما اطاعت از غير خدا با شرايطي رواست. عبادت خضوع به همراه تعظيم است خضوع با اعتقاد به الوهيت معبود است. (ذاكري،1385)
بعد از نماز رسول خدا (ص) دستور مي‌دهند به صبر كردن ، و نماز بهترين عبادت و در اخلاقيات صبر بهترين خلق است و اجتماع اين دو، مهمترين وسيله‌اي است كه مي‌توان بر مصائب و ناملايمات فائق آمد. ی(عزيزي،1377)
یافته های علمی :
نماز در ادیان مختلف عبارتند از : 1. آیین زرتشتی :آنان 5بار نماز وپرستش خدای یگانه بجا می آورند .{آیینه آیین مزجسنی صفحه 41}
2.آیین یهود: وقتی حضرت موسی (ع) در راه رسالت الهی با همسرش از وطن هجرت نمود وسر به بیابان گذاشت در تاریکی و ظلمت شب به طوفان و باران برخورد کرد وبه خاطر سختی ها و مشکلات زیاد ناراحت شد پروردگار مهربان برای آرامش او به او وحی کرد همانا من الله هستم و معبودی جز من نیست س مرا عبادت کن ونماز را برای یادمن عبادت کن ونماز را برای یاد من به پا دار پس در دین یهود هم نماز می خواندند .
{سوره طه آیه 14}
3.      آیین مسیحیت :دراین آیین هم طبق آیات وروایات نماز می خواندند بدرستی که من بنده خدایم وبه من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبرقرار داده است و من هر کجا باشم مایه برکت گردانید وتا زنده ام به نماز سفارش می کنم.{سوره مریم آیه 30}
4.آیین بودایی: نام نماز((مدیتیشن )) است که شامل چهار حالت است :1-هوشیاری +تفکر=بیداری است
2-عدم هوشیاری +تفکر که رویا و خواب دیدن است .3- عدم هوشیاری +بدون تفکر که خواب است.
4- هوشیاری – تفکر که الهی و کیفیت نماز است . مدیتیشن هدف رسیدن به حالت چهارم است وحس جایگزین فکر می شود وبه یک معنا قلب جایگزین مغز می شود وذکر گفتن اگر باتمرکز. باشد فکر تعطیل می شود.{اوشم :کتاب هیسن هسین مینگ ترجمه رضا صادقی مرداد 1386}
آیین اسلام :مسلمانان پنج نوبت پروردگارخویش را ستایش می کنند حضرت فاطمه زهرا (س)می فرمایند خداوند متعال نماز را برای دور کردن انسان از کبر واجب کرد .{ری شهری محمد میزان الحکومت مترجم حمید رضا شفیعی صفحه 3095} 
 
چرا نماز مي‌خوانيم ؟
در حالي كه خداوند به ستايش ما نياز ندارد و ما مي‌توانيم در شبانه روز به جاي نماز، همواره به ياد او باشيم.
خداوند به عبادت ما و هيچ موجود ديگر نياز ندارد، زيرا «فان الله غني عن العالمين»
(1) خداوند از تمام جهانيان بي‌نياز است. اين بندگان هستند كه به خداوند نياز دارند. «يا ايها الناس انتم الفقراء الي الله و الله هو الغني الحميد»
(2) اي انسان‌ها شما نيازمند به خداوند هستيد و خداوند بي‌نياز و ستوده است. بنابراين عبوديت و پرستش يكي از نيازهاي انسان است. تمامي انسان‌ها از ابتدا تا كنون به شكلي پرستش داشته‌اند. روح انسام نياز به عبادت و پرستش دارد. پرستش دارد. پرستش و ستايش علاوه‌بر پر كردن خلاء تنهايي وجود انسان، و برآورده شدن نياز انسان و به‌جا آوردن مراتب سپاس و شكرگزاري، موجب تكامل انساني و رسيدن به مقام قرب الهي مي‌شود و هيچ چيزي نمي‌تواند جاي آن را پر كند.
دانشمندان گفته‌اند: براي رسيدن به عرفان الهي و شناخت خود و خدا مراحلي بايد طي شود. مرحله‌ي اوّل، شريعت است. براي پيمودن اين مرحله بايد به سراغ عبادت پروردگار رفت و با استعانت و كمك از عبادت وارد مرحله‌ي دوم يعني طريقت شد، آن‌گاه از طريقت عبور كرده و به حقيقت پيوست كه پيوستن قطره به دريا است.
اكنون مي‌خواهيم اين شبهه را پاسخ بگوييم كه آيا: چيزي برتر و مؤثرتر از نماز در اين مسير وجود دارد؟ يا بهترين شكل و بهترين وسيله و نردبان براي رسيدن به «حقيقت» نماز است؟
هركدام از مكتب‌ها و آيين‌ها اشكالي براي عبادت دارند امّا همه به دنبال پرستش و عبادت‌اند، حتي موجودات ديگر نيز به عبادت و پرستش مشغولند. قرآن مي‌فرمايد: «كلّ قد علم صلوته و تسبيحه ،
(3) تمامي موجودات نماز وتسبيح خدا را مي دانند».در جاي ديگرمي فرمايد: «اٍنْ مِن شيء اٍلاَيسبَح بحمده و لكن لا تفقهون تسبيحهم؛
(4) هر موجودي با حمد، خدا را تسبيح مي گويد، ليكن شما تسبيح آنان را نمي فهميد».
از منابع و مآخذ اسلامي به دست مي‌آيد كه براي رسيدن به حق و شاداب كردن روح عرفاني انسان، هيچ راهي بهتر نماز يافت نمي شود. براي روح انسان شيفته هيچ غذايي سازگارتر و سرشارتر از نماز وجد ندارد، زيرا چه كسي بهتر از خداوند (كه براي رسيدن به هر هدفي، تركيب راه خاصي را مشخص فرموده است) مي تواند مَرْكب و معجوني براي رشد و ارتقاي انسان‌ها پديد آورد؟
با مروري بر آيات و روايات در مي يابيم كه اين معجون شفا بخش نماز است كه اسلام آن را وسيله‌ي تقرب به خدا مي داند (الصلوه قربان كل تقيّ).
(5) نماز موجب تقرب هر انسان پرهيزكاري است.
هشام بن حكم از امام صادق(ع) پرسيد: چرا نماز واجب شد، در حالي كه هم وقت مي‌گيرد و هم انسان را به زحمت مي اندازد؟ امام فرمود: «پيامبراني آمدند و مردم را به آيين خود دعوت نمودند. عده اي هم دين آنان را پذيرفتند، اما مرگ آن پيامبران، نام و دين و ياد آن ها از ميان رفت. خداوند اراده فرمود كه اسلام و نام پيامبر اسلام(ص) زنده بماند و اين از طريق نماز امكان پذير است.»
(6)يعني علاوه بر آن نماز عبادت پروردگار است، موجب طراوت مكتب و احياي دين هم هست.
بله همواره به ياد خداوند بودن بسيار عالي و ارزشمند است، اما آيا چنين كسي را سراغ داريد؟
كدام انسان را مي يابيد كه با اين همه چيزهايي كه انسان را در اين دنيا به خود مشغول داشته و با اين همه عمواملي كه موجب غفلت و بي خبري مي شوند، همواره به ياد خدا باشند؟
وآيا نماز چيزي جز براي يادآوري انسان ها و بيرون آوردن از غفلت است؟
راستي اگر براي ارتباط با خدا نيازي به نماز نبود، نبايستي پيامبر با آن همه و فضا‌ئل و كمالات آن‌قدر نماز بخواند كه پاهايش متورم شود يا اميرالمؤمنين(ع) و ساير امامان به نماز اين همه اهميت بدهند.
آيا كسي برتر و بيشتر از پيشوايان ديني ما با خداوند رابطه قلبي داشته است؟ آيا اگر بخواهيم كسي را مثال بزنيم كه همواره به ياد خدا بوده است، اين شخص جز پيامبر اسلام و امامان معصوم بودند؟
آيا مقامي كه اميرمؤمنان به آن دست يافته بود، به‌گونه‌اي كه فرمود اگر تمام پرده‌ها كنار رود بر يقين و ايمان من افزوده نمي‌شود، كسي برتر از آن دست يافته است؟
پس چگونه چنين انسان‌هايي نه‌تنها خود را بي‌نياز از نماز و ارتباط با خدا نمي‌دانستند، بلكه شبانه‌روز به نماز مي‌ايستادند و نه تنها نمازهاي واجب، بلكه حتي نمازهاي مستحب داشتند كه بنابر نقل روايات گاهي تا هزار ركعت مي‌رسيد.
هم‌چنين نماز رابطه بنده با خداست و طبيعي است كه بنده آن را به‌جا مي‌آورد كه خواسته خداوند و معبود اوست و اصولاً هدف اصلي از خلقت انسان بندگي است و نماز بهترين شيوه اظهار بندگي است و اگر قرار باشد كه هر انساني برطبق خواسته خود عمل نمايد نه آن چيزي كه خداوند از او خواسته، اين ديگر بندگي خداوند نمي‌شودف بلكه بندگي خود و عمل برطبق خواسته خود است.
مطمئناً اين فكر كه رابطه قلبي انسان را بي‌نياز از نماز مي‌كند، چيزي جز وسوسه شيطاني براي دور كردن انسان از خدا نيست. چون خدا راه نماز را براي ايجاد رابطه بنده با او و بيرون آمدن انسان‌ها از غفلت وشستشوی جسم و جان قرار داده و فرموده است كه «اقم الصلوه لذكري» نماز را براي ياد من برپا دار.
(7) پس آيا درك من از خدا بيشتر است؟!
در فرهنگ اسلامي تعيين كردن و مشخص نمودن شكل عبادت، با شارع مقدس است و كسي نمي‌تواند عبادتي اختراع كند. اگر كسي وِرد و دعايي را به‌عنوان عبادت پديد آورد، از مصاديق روشن بدعت و تشريع است كه كار حرامي است، زيرا امور عبادي را همان‌گونه كه از طرف شارع مقدّس بيان شده است بايد انجام داد، نه كمتر و نه بيشتر.
آن كس كه تشنگي و گرسنگي را در ما آفريد، غذا و آب را نيز خود فراهم آورده است و آن كس كه نياز به عبوديت و پرستش را در ما قرار داد، هم او پاسخ نماز و دعا، رازونياز را برايمان مقرر داشته است. قرآن مجيد نماز را مظهر ذكر و ذكر را آرام‌بخش دل‌ها مي‌داند.
(8)آنچه زيبايي و حُسن و خير است، در نماز سفره‌اي است گسترده كه خداوند آن‌را در پنج نوبت در شبانه‌روز براي بندگانش باز مي‌كند و بر سر اين سفره انواع و اقسام غذاهاي لذيذ وجود دارد و هر كس مطابق ذوق و سليقه و به اندازه‌ي توان و مرتبه‌ي وجودي و استعداد خود از آن بهره‌مند مي‌شود. نماز عبادتي جامع است كه مي‌تواند تمام وجود انسان را در خدمت بندگي و پرستش قرار دهد. نيت خوب داشتن به تنهايي نمي‌تواند انسان را از انجام عبادت و نماز بي‌نياز كند.
شكل نماز هم قشنگ است، هم معارف بلند اسلامي در آن وجود دارد، هم تسبيح و تقديس لفظي است و هم تقديس عملي مي‌باشد. ركوع و سجود و تسبيح و دعا و تكبير و سلام و خلاصه‌همه‌ي زيبايي‌ها در نماز است. با اين همه اگر نماز به‌طور صحيح و كامل با حفظ شرايط و آداب خوانده شود، جلوي بسياري از مفاسد اجتماعي را مي‌گيرد: «ان الصلاه تنهي عن الفحشاء و المنكر و لذكر الله اكبر» (9) نماز اگر با مقدمات و تعقيبات همراه باشد، انسان را به اوج معنويت مي‌رساند. اذان با محتواي زيبا دل را مي‌نوازد. نماز جماعت مخصوصاً در مساجد بزرگ مانند مسجدالحرام و مسجدالنّبي (ص) زيباترين جلوه‌ي عبادت و همدلي و يكرنگي و صفاوصميميت است. پيامبر (ص) فرمود: «نماز نور چشم من است».
پيامدهاي بي‌توجهي به نماز:
- قهر با پيامبر و قطع رابطه با عطرت: پيامبر اكرم (ص) فرمودند: «آن‌كس كه نماز را تضييع نمايد از من نيست.»
- غضب خداوند: اميرالمؤمنين (ع) مي‌فرمايند: «تأخير نماز از اول وقت بدون دليل، موجب غضب خداوند متعال مي‌گردد.»
- عدم اجابت دعا و محروميت از دعاي صالحان: امام صادق (ع) مي‌فرمايند: «هركس به نمازش بي‌توجه باشد دعايش به آسمان راه نمي‌يابد و در برابر اعمالش مأجور نمي‌گردد و مشمول دعاي خير صالحين نخواهد بود».
- مضیقه و نارسايي دنيوي: امام صادق (ع) فرمودند: «خداوند بركت را از عمر و روزي كساني كه نماز را كوچك مي‌شمارند بر مي‌دارد.»
- سختي احوال قبر و قيامت: پيامبر اكرم (ص) فرمودند: «مثتخّف به نماز با ذلّت و گرسنگي و تشنگي جان مي‌دهد».
- عدم قبول نمازي كه با سهل انگاري و تحقير خوانده شود مورد قبول خداوند متعال قرار نمي‌گيرد.»
- نفرين و لعنت: قرآن كريم مي‌فرمايد:«كساني كه نماز مي‌خوانند امّا جماعت را ترك مي‌كنند به حسرت و پشيماني محكوم مي‌نمايد.» (رضوانطلب،1375)
 
آثار و فوايد نماز
نماز سدي در برابر گناهان آينده است و به اعمال انسان ارزش مي‌دهد و در صورت قبولي آن، ساير اعمال نيز پذيرفته مي‌شود همچنين نماز خردكننده‌ي شياطين است از اين‌رو شيطان همواره مي‌خواهد انسان را از نماز دور كند. نماز شيطان را دور مي‌كند و باعث شفاعت اهل بيت (ع) در قيامت مي‌شود و مهمترين وسيله براي ارتباط با خدا و نزديكي به او و ضامن سعادت ابدي انسان است و نماز روح نظم‌وانضباط را در انسان تقويت مي‌كند. (شمس،1390)
سيماي نمازگزاران واقعي
- به روز جزا ايمان دارند.
- از عذاب پروردگارشان بيمناك‌اند.
- خود را از بي عفّتي حفظ مي‌كنند.
- در امانت خيانت نمي‌كنند.
- پيمان خود را رعايت مي‌كنند.
- حافظ آداب و شرايط نمازهايشان هستند.
- در نمازشان سهل انگاري نمي‌كنند.
از سيد علي قاضي نقل شده است كه مي‌فرمود اگر نمازتان را درست بخوانيد به همه‌جا مي‌رسيد. (سوخته، 1388)
به نقل از حاج شيخ جواد انصاري به فرزند خود مي‌فرمود نماز را صورت باطني هست و آن شش خصال يافت مي‌شود: و نماز اول وقت را از دست ندهيد زيرا هم اسقاط تكليف است و هم فصيلت دارد. (سوخته، 1388)
حضور قلب و تفهم و تعظيم و هيبت و رجا و حيا. و اين شش خصلت حالات نيكويي هستند كه يافت نمي‌شوند تمامي اين‌ها مگر در مؤمني كه امتحان كرده باشد خدا دل او را به نور معرفت و ايمان. پس، روح نماز معرفت حق اوّل است و معرفت عبوديت از براي او،از روي اخلاص، و اخلاق و صفا باطنه او معاني است كه مذكور است و اما اعضا و جوارح او، پس آن قيام است و قرائت و ركوع و سجود. (بادكوبه‌اي، 1377)
راهکار هایی برای جذب دانش آموزان به نماز جماعت
فلسفه نماز و تحلیل رازهای آن با زبان هنر،در معرض دید همگان باید قرار گیرد تا هر كس به قدر ظرفیت خود از آن متمتع گردد . "مقام معظم رهبری"
۱--تبیین اثرات نماز
2-تكریم وشخصیت دادن به دانش آموزان
-3-نشاط آفرینی فرهنگی و اعتقادی و خود باوری در دانش آموزان
4-ایجاد رابطه قوی دینی بین معلم و دانش آموز
5-داشتن نمازخانه جذاب و عالی و استفاده از رنگ های دلپذیر
6-باز گو نمودن اهمیت و ضرورت نماز به اولیا دانش آموزان
7-اجرای مسابقات مختلف در خصوص نماز و اهدا جوایز به دانش آموزان برتر
8-داشتن دوستان دینی در مدرسه
9-شركت معلمین ،مدیر،معاون، در كنار دانش آموزان در نماز جماعت
10-برگزاری نمایشگاه در خصوص نماز از آثار دانش آموزان
11-توزیع كتب دینی و اخلاقی ساده
12-معرفی دانش آموزان نماز گزار و تشویق آنان در حضور دیگران
13-دادن هدیه به هنگام نماز به دانش آموزان
14-استفاده از دانش آموزان خوش صدا برای اذان و ....
15- پخش فیلم های آموزنده در آموزشگاه در خصوص نماز
16-ارتباط مستمر با مساجد و نماز جمعه
17-بیان احادیث شیوا وبلیغ در خصوص نماز
18-استفاده از روحانیون جوان و شاداب و تاثیر گذار
19-داشتن سخنرانی كوتاه و مفید دربین نماز ها
20-اقامه نماز در منزل توسط والدین
21-برگزاری همایش نماز برای دانش آموزان
22-برگزاری همایش نماز برای اولیا
23-داشتن كفتگوی صمیمی با دانش آموزان در خصوص نماز
24-داشتن میزگرد دانش آموزی در خصوص نماز با رهبری كادر مدرسه
25-فعال نمودن شورای مدرسه و انجمن اولیا وداشتن مصوبات اجرایی در خصوص نماز
26-ارائه الگوی عملی مناسب به دانش آموزان
27-معرفی چهر های برتر دینی و ذكر موفقیت های آنان
28-برگزاری اردو های زیارتی و سیا حتی
29-انتخاب بهترین زمان آموزشگاه بعد از اوقات شرعی برای نماز
30-بیان داستا نها و قصه های در خصوص نماز
31 استفاده ازتمثیل و شعر و ادبیات در سخنرانی در خصوص نماز
32-معرفی دانش آموزان نماز خوان و مومن به صورت منطقه ای به كلیه مدارس
33-چاپ عكس دانش آموزان نماز خوان در جراید ونشريه هاي محلی
34-ارائه سی دی های آموزشی به دانش آموزان در خصوص نماز
35-اختصاص زمان كوتاهی در آغاز كلاس به بیان آثار نماز توسط همه دبیران در كلاس
36-اختصاص دو روز در هفته در مراسم آغازین به مباحث نماز
37- ایجادرفتار دوستانه برای شركت در نماز و نبود زور و اجبار
38- ایجاد سرویس های بهداشتی مجهز در مدارس
39-رفتار و كردار عملی كادر مدرسه
40-داشتن كتابخانه غنی با كتاب های سودمند در خصوص نماز
41-نام گذاری كلاس ها و گرو هها با آثار نماز
42-پخش صدای اذان در آموزشگاه به هنگام اوقات شرعی با بلندگو
43-ورود دانش آموزان به نماز خانه با اسقبال صورت گیرد(پخش گلاب)
44-حضور مرتب و همیشگی كادر مدرسه در نماز
45-برگزار ی كلاس های ضمن خدمت برای عوامل اجرایی آموزشگاه
46-برگزاری همایش برای همكاران در خصوص نماز
47-تشویق به موقع همكاران موفق در مورد نماز
48-استفاده از رنگهای آرامش بخش در تزيینات نماز خانه
49-استشمام بوی عطر و گلاب و نورپردازی جالب نمازخانه
50-اجرای برنامه های متنوع در بین نماز (نمایش،سرودو...)
51-شركت هفتگی یا ماهانه اولیا در نماز جماعت مدرسه
52-شركت هفتگی یا ماهانه مسئولین اداری در نماز جماعت مدرسه
53-هم خوانی سوره های نماز در مراسم آغازین یا آغاز همایش ها و برنا مه های آموزشگاه
54-پیروی از اصل مجاورت (وجود كتابخانه و نوار خانه ویا دفتر آموزشگاه در كنار نماز خانه)
55-ایجاد احساس خوشایند در دانش آموز در پایان هر نماز
56-به كار گیری شیوه های جذاب در برپایی نماز جماعت آموزشگاه
57-بیان خاطره های نماز از زبان مسئولین
58-جذب تدریجی دانش آموزان وآموزش صحیح به آنان
59- گفتگو های خصوصی با دانش آموزان و استفاده از كلمات محبت آمیز
60- داشتن اعتدال ومیانه روی در آموزش دانش آموزان
61-شنا خت روحیات فردی دانش اموزان
62-برگزاری مسابقات ورزشی در خصوص نماز
63-برگزاری كلاس های آموزش خانواده در خصوص نماز
64-پرهیز از سخنرانی های سیاسی و...در مابین نماز
65- تزیین سالن و نماز خانه با احادیث در خصوص نماز
66-بیان آثارعلمی روانی و اخلاقی نماز
67-شركت در نماز جمعه با شكوه خاص واستقبال گرم از آنان
68-فیلمبرداری از مراسم نماز جماعت آموزشگاه
69-دادن كارنامه نمازبه دانش آموزان و اولیا در پایان هر ترم
70-نظر خواهی از اولیا و دانش آموزان در خصوص چگونگی اجرای نماز جماعت آموزشگاه
71-آوردن استدلال های قرآنی در خصوص نماز
72-رفع موارد ملال آور و خسته كننده و عوامل حواس پرتی در برگزاری نماز
73-داشتن صبر و انعطاف دربرابر اشتباهات دانش آموزان
74-نظارت مستمر بر فعا لیت ها
75-برگزاری نماز های وحدت در بین مدارس
76-فعال تر نمودن ستاد اقامه نماز منطقه و مدارس
اصول و گام های جذب مخاطب به نماز
«هفت اصل و چهار گام جذب مخاطب به نماز»،
اصل اول، خيرخواهی است و مهم است نيت ما برای هدايت مخاطب به سوی نماز از روی خيرخواهی باشد نه قصد تخريب و ضايع كردن. وقتی نيت ما خير باشد قطعا ً گفتار ما نيز گويای نيت قلبی ما خواهد بود.
اصل دوم، احترام به مخاطب و حفظ كرامت و شخصيت و انسانيت مخاطب است. ممكن است به كسی كه می‌خواهيم تذكر بدهيم و او را به كار نيك و پسنديده‌ای مثل اقامه نماز و مسجد دعوت كنيم يا از كار زشت و ناپسندی باز داريم، چه بسا در بسياری موارد ديگر او از ما بيشتر بداند و بفهمد و فقط در اين مورد مرتكب خطا شده است.
اصل سوم، شناخت و آگاهی است، بدين معنا كه خود ما به عنوان دلسوز و ناصح امين، نسبت به موردی كه می‌خواهيم به مخاطب تذكر دهيم، بايد از لحاظ شرعی و قانونی و عرفی اطلاعات كافی داشته باشيم.
اصل چهارم، كنجكاوی بی‌مورد و افراطی در مورد مخاطب است كه ممنوع است، زيرا سد بزرگی برای برقراری ارتباط با او می‌شود.
اصل پنجم، صبر است كه كليد كاميابی است. در مقابل ناملايمات و سختی‌های ‌احتمالی تبليغ احكام دين، بايد صبور بوده و استوار باقی بمانيم و عجله و شتابزده و احساساتی اقدام نكنيم.
اصل ششم، عدم اصرار به مخاطب، زيرا وظيفه ما در مقابل افرادی بی‌نماز و سهل‌انگار در نماز، فقط تذكر دادن دوستانه است. تذكر بدهيم و عبور كنيم و اصلا ً با مخاطب دهن به دهن نشويم، حال اگر در مقابل يك منكر چندين نفر به مخاطب تذكر دهند، فرد ناخود‌آگاه خود را ملزم به رعايت معروف و ترك منكر می‌بيند.
اصل هفتم كه آخرين اصل از جذب مخاطب به نماز است، برخورد ساده اما هنرمندانه است به گونه‌ای كه در جذب مخاطب به نماز و امر به‌معروف و نهی از‌منكر بايد مانند هر اثر هنری، تلاش كرد تا محتوايی خوب در شكلی اثر‌گذار به مخاطب ارائه شود و نبايد برای يك موضوع هميشه از يك روش ثابت استفاده كرد، بلكه لازم است گاهی با نگاهی به مخاطب و شرايط حاكم بر زمان، ارتباط، روش مناسب و شايسته‌ای را انتخاب كنيم.
راه حل
و اما گام ها ی اساسی جذب مخاطب
چهار گام از مراحل جذب مخاطب به نماز و با راه‌های كارآمدی تبليغ معارف نماز و فرهنگ مهدويت(عج) عبارتند از:
گام اول روبه رو شدن؛ اعمال و رفتاری ملاك است كه نياز به جستجو، تحقيق نداشته باشد و شما آن عمل را مثل بی‌توجهی به نماز را در ملأ‌عام مشاهده كرديد و يا خود فرد رسما ً اعلام می‌كند من از نماز خوشم نمی‌آيد، كه ما بايد از روش‌های تبليغ چهره‌به‌چهره و تكنيك‌های برقراری ارتباط با مخاطب استفاده كنيم.
گام دوم؛ تشخيص اصل برخورد، چگونگی برخورد و توجه به آمادگی پذيرش مخاطب. مثلا ً وقتی به شدت گرسنه، تشنه، عصبی، خسته و بی‌حوصله هستيد، وارد عمل نشويد. اگر مخاطب در شرايطی خاص است كه تذكر دادن شما موجب هتك‌حرمت و يا ضايع شدن او می‌شود، يا وقتی برای خود و همراهانتان احساس خطر جانی و مالی می‌كنيد و احتمال درگيری می‌دهيد يا وقتی مخاطب در تألم روحی شديدی مثل فوت يا بيماری عزيزانش هست يا مخاطب تعادل جسمی و روحی ندارد. مثلا ً قرص و مواد مخدر يا مشروبات الكلی مصرف كرده وارد عمل نشويد. بايد مطالعه كنيم كه برای اثرگذاری و جلوگيری از پيامدهای منفی چه روش يا روش‌هايی را با توجه به موفقيت مكانی، شرايط سنی، جنسيت و آداب و رسوم و.... انتخاب كرد. از جمله روش‌های برخورد :
1. مستقيم كلامی
2. مستقيم غير كلامی
3. غير مستقيم كلامی
4. غير مستقيم غير كلامی است.
گام سوم عبارت است از؛ اجرا كه قاطعانه اما مؤدبانه بگوئيد، تذكر به مخاطب در جمع و حضور ديگران نباشد. مگر آنكه مطمئن باشيد لازم است ديگران نيز از كار شما درس بگيرند، جملات و تذكرات با اعتماد به نفس و توكل به‌خدا و به دور از هرگونه تحقير و ضايع كردن مخاطب باشد. اگر از روش كلامی مستقيم استفاده می‌كنيد جمله خود را با سلام و لطفا ً آغاز كنيد و تذكر شما در جذب مخاطب به اقامه نماز همراه با منت گذاشتی، مسخره كردن و بزرگ‌نمايی كردن نباشد، ضمن جلب اعتماد طرف مقابل و برخورد كوتاه از كلمات مثبت استفاده كنيد. معمولا ً افعال مثبت بيش از افعال منفی در مخاطب امكان پذيرش را فراهم می‌‌كند.
گام چهارم؛ آمادگی در مقابل واكنش‌های احتمالی مخاطب است، وقتی شما كسی را می‌خواهيد به دين و نماز دعوت كنيد چند حالت دارد 1.تذكر را می‌پذيرد و به آن عمل می‌كند كه از او تشكر صميمانه می‌كنيد. حتی اگر به همه تذكرات شما هم عمل نكرد، 2.تذكر را ظاهرا ً می‌پذيرد اما عمل نمی‌كند، 3.تذكر را نمی‌پذيرد و با پاسخ‌های سربالايی بی‌ربط يا بهانه‌گيری موضوع را به اصطلاح از سر خود باز می‌كند كه بهتر است شخصی ديگری با روش متفاوتی او هم تذكر دهد، 4.تذكر را نمی‌پذيرد اما نسبتا ً با تندی يا تندی همراه با ناسزا و دشنام همراه می‌كند. مقابله به مثل نكنيد و تلاش كنيد با حفظ آرامش و متانت از محيط دور شويد.
شواهد 2:
طبق اطلاعات جمع اوري شده اطلاعات زير بعد از اجرا بدست امد
1- مشاهده تعداد شركت كنندگان وضعيت روحي
2- مصاحبه با همكاران و كادر مدرسه  
3- مصاحبه با اولياي حاضر در نماز خانه براي خواندن نماز جماعت
 هر روز شاهد افزايش تعداد بيشتري از شركت كنندگان در نماز بودم با مشاهده وضعيت روحي انان متوجه شدم كه علل عدم گرايش انها به نماز جماعت تقريبا موفقيت اميز بود توانسته ام با همكاري همكاران مدرسه و انجمن اوليا و مشاركت اوليا قسمتي از اين عوامل را كاهش دهم .
نتیجه گیری
مشكل عدم شركت دانش اموزان در نماز جماعت مدرسه مرا وا داشت تا با راهنمايي كادر مدرسه و اعضا انجمن و خيرين و مادران دانش اموزان و امام جماعت مدرسه و مطا لعه كتب و مقالات و مجلات مرتبط با مو ضوع اقدام به بهبود اين مشكل در مدرسه نمايم با تلاش مداومي كه در طي اين مدت داشتم نتايج زير بدست امد
1-    دانش اموزان با اشتياق و از روي اختيار هر روز خودشان مقدمات برگزاري نماز را محيا مي كنند.
2-    طبق گفته والدين دانش اموزان در رفع اشكالات نماز خانواده اقدام مي كنند .
3-    آنهابدون احساس كمرويي سوالات شرعي خود را از امام جماعت مي پرسند.
4-    مسوليت پذيري نتيجه بسيار مطلوب و زيبايي است كه از اين پ‍‍‍‍‍‍‍‍زوهش در بين دانش اموزان مشاهده مي شود .
5-    بيان احاديث در بين نماز ظهر و عصر و رعايت نكات مهم در اقامه نماز توسط دانش اموزان بسيار زيبا و لذت بخش است .
6-     لازم به ياد اوريست كه به علت محدويت ها نتوانستم در مورد اعتقادات ضعيف اوليا و اعضا خانواده و اعتياد پدر و مادر و فقر اقتصادي كه اثرات عميقي در اعتقادات دانش اموزان دارد اقداماتي را انجام دهم .
3-2- ارائه پیشنهادات و نتایج حاصله :
1- بالا بردن سطح آگاهي و شناخت جوانان در مورد اهميت نماز با استفاده از شيوه‌هاي تشويق، اهداي كتاب‌هاي مناسب، برگزاري مسابقات، اردوهاي تفريحي
2- ارائه الگوي مناسب از سوي والدين، مربيان و دوستان، اهميت دادن به نماز اول وقت، حضور در مساجد و نماز جماعت
3- برخورد مناسب والدين با جوانان و تحقير نكردن آن‌ها در مورد نماز ايجاد علاقه و انگيزه در نوجوانان نسبت به نماز
4- تشويق عملي و تشويق زباني گفتن داستان‌ها، آيات و روايات در مورد اهميت و جايگاه نماز
5- برنامه اذان، تبليغ نماز جماعت براي جلب نمازگزاران
6- برگزاري همايش نماز و فراخوان مقاله در مورد اهميت نماز
7- زيبا سازي مساجد، نظافت محيط وضوخا نه ها
8-انگیزه وانتخاب اصلی ترین محور روانشناسی تربیتی نوجوانان وتنوع وجذابیت دومین عامل دررفتار جوانان می باشد.
9-تكريم شخصيت جوانان و استفاده از تشويق براي اقامه ي نماز
10-ارائه ي الگوهاي عملي از زندگي عبادي معصومين (ع)
11-شركت مداوم مسئولان و دبيران مدرسه در نماز جماعت
12-ايجاد نمازخانه هاي جذاب در مدارس
 
 
 
منابع و مآخذ
1- بادكوبه‌اي، واصف (1377) در محضر عارفان، انتشارات پارسايان، قم.
2- بسيج، احمدرضا (1386) اسرار نماز، انتشارات انديشه اسلامي، تهران
 3- بيضايي، طيبه (1379) نماز و مفاهيم نمادين آن، ناشر ستاد اقامه نماز.
4-    ذاكري، محمدجواد (1385) راز پرستش پژوهشي در حقيقت و حكمت عبادت، انتشارات حرم. قم
 
    5- زاهدي، مرتضي (1377) فلسفه فعاليت‌هاي تربيتي، مؤسسه انتشارات آواي نور، تهران
 6-راشدي، حسن (1378) نمازشناسي، ستاد اقامه نماز، تهران
7-    رضوانطلب، محمدرضا (1375) پرستش آگاهانه، ستاد اقامه نماز، قم.
8-    سوخته (1388) هيئت تحرير به مؤسسه‌ي فرهنگي مطالعاتي شمس‌الشموس تهران
9-    شمس، سعيد (1390) نماز، نور چشم مصطفي‌(ص) مركز فرهنگ و معارف قرآن، قم
10-   عزيزي، عباس (1375) پرورش روح نماز و عبادت در تفسير الميزان، انتشارات نبوغ
11-   قرآن کریم
12-   قرائتی، محسن، (1384 ) پرتوي از اسرار نماز، انتشارات آجا ، تهران
13-   - نمايه پژوهش سازمان آموزش‌وپرورش استان اصفهان: بررسي فرا تحليلي عوامل مؤثر بر جذب و شركت دانش‌آموزان در نماز جماعت مدارس پژوهشگر حمیده معینی فر
14-   -  درخشش محبوبه (1389)، عوامل مؤثر بر بازگشت پس از طلاق